Görgü ve tecrübe, bir insan varlığı için, dünya ‘realite’lerinin ve bu realitelere bağlı ‘olaylar’ın ‘öz varlık’ta bilgi hâlinde birikmiş izlenimleridir, sonuçlarıdır, yani ‘öz bilgiler’ muhtevasıdır. (109, 122, 119) Dolayısıyla varlığın (Varlık) görgü ve tecrübe kazanması demek, realitelerinin genişlemesi ve kapsam kazanması demektir, diğer deyişle realitelerin öz varlıktaki sonuçları olan öz bilgiler muhtevasının artması demektir. (122, 109)

‘İdrakin endirekt inkişafı’nda kullanı lan unsurların başında, çoğu dış tesirlerin (yani vazife plânındaki yardımcı vazifelilerden gelen tesirlerin) yardımlarıyla meydana getirilmiş bulunan, insanların etraflarındaki, kendilerinin bizzat sebebiyet verdiği olaylar, işler ve eserler gelir ki, bunlar görgü ve tecrübelerini arttıracak olan unsurlardır. (127) 

Gözlem 

Öz bilgiler 

Realite 

Olaylar 

Kıyas bilgisi